(GLO)- Giá cà phê liên tục có dấu hiệu “ấm” dần lên cộng với tích lũy tài chính và mức sống ổn định đã khiến nhiều nhà vườn cà phê tại Gia Lai “găm” hàng chờ giá. Đây là tín hiệu đáng mừng cho thấy nhà nông đã dần lấy được thế chủ động trong sản xuất, tiêu thụ, cao hơn là làm chủ được thị trường. Tuy nhiên, hơn ai hết, bà con phải hết sức cẩn trọng với “canh bạc” được đánh bằng mồ hôi, nước mắt của chính mình.

“Găm” hàng chờ giá

Khác với thời điểm này mọi năm, theo ước tính của giới kinh doanh mua bán, ký gởi cà phê, lượng cà phê trong dân còn ít nhất khoảng trên dưới 60%- một con số cao hơn rất nhiều so với cùng kỳ các năm trước.

Gia đình ông Nguyễn Tiến Trường (Lâm Tôk-Ia Dơk- Đức Cơ-Gia Lai) có hơn 700 gốc cà phê. Vụ thu hoạch cà phê 2010-2011 vừa qua, tuy gặp phải khô hạn ở thời điểm đầu vụ song lại được bù đắp bởi một mùa mưa rất thuận lợi nên năng suất cà phê vườn nhà ông đạt khoảng 2 tấn cà phê nhân. Tuy nhiên, dù đang là thời điểm “nóng” của mùa đầu tư vì phải tưới nước, bón phân, thuê nhân công cắt tỉa cành… nhưng ông vẫn chưa bán cà phê. Lý giải về việc này, ông cho rằng, giá cà phê thời gian qua đang có chiều hướng tăng và nghe thông tin dự đoán sẽ tăng nữa, trong khi ngoài làm cà phê, vợ chồng ông còn làm công nhân cho công ty cao su nên khoản đầu tư, trang trải sinh hoạt đã có lương công nhân “gánh” giúp.
Cũng theo ông Trường, bà con xung quanh khu vực ông hầu như có rất ít người bán, còn đa phần đều trữ lại chờ giá.

Khác với điều kiện gia đình ông Trường, anh Hưởng (thôn 4-xã Diên Phú-TP. Pleiku) có tới hơn 2 ha cà phê, vụ vừa rồi thu được hơn 5 tấn cà phê nhân nhưng vì nhu cầu muốn đầu tư, xây dựng thêm nhà kho, sân bãi nên anh đã bán đi chừng một nửa. “Do nhà có việc nên tôi mới bán, phần để lấy tiền tái đầu tư. Cần bao nhiêu tôi bán bấy nhiêu, còn không thì cứ trữ lại đó chờ giá”- anh Hưởng, chia sẻ.

Anh Lê Ngọc Điệp- chủ một đại lý chuyên thu mua, ký gởi cà phê của bà con tại địa bàn TP. Pleiku, Ia Grai từ nhiều năm nay, cho biết: “Khác với mọi năm, năm nay bà con bán rất dè dặt, cần đâu bán đó, không ồ ạt như mọi năm. Lượng cà phê thu gom của đại lý giảm 30-40% so với các năm trước”.

Nhà nông cần theo dõi sát thông tin thị trường

Lý giải tình trạng nhà nông “găm” cà phê, bán ra nhỏ giọt, nhiều tiểu thương cho rằng, bây giờ đời sống người dân đã ổn định nên không còn cảnh cứ thu hoạch cà phê về là vội vàng bán để lo Tết, tái đầu tư. Hơn nữa, giờ đã có máy xay cà phê nên bà con cũng không phải quá lo lắng về khâu bảo quản. Chỉ cần xay bỏ vỏ lấy nhân là cà phê đã có thể trữ khá lâu mà không lo lắng mối mọt tấn công làm giảm giá thành, sản lượng.

Bên cạnh người dân lại được tiếp cận với thông tin thị trường thường xuyên, liên tục nên “nắm chắc giá cả trong lòng bàn tay”. Trong khi đó, trên thị trường những ngày qua, giá cà phê liên tục có chiều hướng tăng, mà chi phí sản xuất, phân bón đầu tư… năm qua lại tăng cao khiến nhà nông chờ cà phê lên giá để kiếm thêm chút lãi sau cả năm một nắng, hai sương.

Bên cạnh đó, theo quy luật mua bán cà phê mà các tiểu thương nắm được ở thị trường Gia Lai, thường thì phải đến khoảng thời điểm tháng 5-6 người dân mới đồng loạt “bung” hết lượng cà phê trữ trong nhà vì vốn đầu tư lúc ấy hầu hết đã cạn kiệt, thời tiết vào mùa mưa, khó bảo quản…

Ông Nguyễn Minh Đường- Giám đốc Công ty TNHH MTV cà phê Tây Nguyên- Gia Lai, cho biết: Năm nay, hiện tượng bà con ồ ạt tích trữ cà phê là có thực và chưa bao giờ cà phê được bà con “găm” chặt như năm nay.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, hiện tại các doanh nghiệp cà phê trong cả nước mới chỉ thu gom được khoảng 450 ngàn tấn cà phê, trong khi năng suất cà phê niên vụ 2010-2011 ước đạt phải đạt được khoảng 1,4 triệu tấn, cộng với khoảng 150 ngàn tấn cà phê tồn kho từ niên vụ trước. Riêng với công ty, đến thời điểm này chúng tôi mới thu mua, nhận ký gởi được trên 15.000 tấn, chỉ tương đương 35% tổng sản lượng cà phê ước tính của tỉnh và bằng 40% so với lượng cà phê thu mua, ký gởi của năm trước.

Ông Đường nhận định, hiện tượng bà con tích trữ cà phê cộng với sự lệch pha về thời điểm thu hoạch cà phê của nước ta so với các nước trồng nhiều cà phê trên thế giới đã tạo nên sự khan hiếm hàng hoá, điều đó đẩy giá cà phê lên cao hơn. Thậm chí, chính sự cạnh tranh mua trong thời điểm bà con “găm” hàng cũng khiến các tư thương thu mua phải ít nhiều đẩy giá lên hòng cạnh tranh với nhau. Nhiều đại lý chấp nhận cả hình thức ký gởi cà phê, bà con thu hoạch xong là cân gửi cho đại lý, đến thời điểm bà con thấy thích hợp thì “cắt” giá… Điều này đem lại lợi ích cho chính nhà vườn cà phê.

Tuy nhiên, bà con phải rất thận trọng, theo dõi sát sao và cập nhật liên tục diễn biến của thị trường, lựa chọn và cân nhắc thời điểm “bung” hàng thật đúng chứ không nên quá mạo hiểm. Khoảng thời điểm tháng 4 đến tháng 6, các nước trồng nhiều cà phê như Indonesia và Brazil vào mùa thu hoạch, thị trường cà phê chịu sức ép cạnh tranh sẽ rất khó đoán. “Tâm lý bà con chỉ đem so sánh với niên vụ vừa rồi khi cà phê đạt trên 50 ngàn đồng/kg là mức giá khá cao và chờ đợi giá lên nữa, tuy nhiên nếu đem so với các năm trước nữa thì mức giá trên 40 ngàn như hiện nay cũng đã được coi là cao hơn rất nhiều, như năm 2010 chỉ có 24-25 ngàn đồng/kg…

Thật ra, cũng không nên kỳ vọng quá nhiều vào giá cả sẽ tăng cao thêm nhiều hơn nữa mà nếu có sự đảo chiều nào đó thì hậu quả sẽ rất khó lường đối với nhà nông”- ông Đường so sánh và nhận định.

Lê Hòa